Gwara góralska, to niezwykle wyjątkowa mowa, która nieustannie towarzyszy podhalańskim góralom. Z fachowego punktu widzenia należy określić ją jako specyficzny i unikalny rodzaj dialektu języka polskiego, którego cechą charakterystyczną jest mnogość występujących w nim archaizmów.
Te dawne wyrazy są pozostałością po języku staropolskim, jaki już dawno wyszedł z użycia. Archaizmy te, w wielu przypadkach są też połączone z wieloma naleciałościami stanowiącymi pozostałość po niegdysiejszych językach bałkańskich, jak również słowackich.
Podhale, w całej Polsce znane jest z tak zwanego mazurzenia, czyli zamieniania głosek - sz, -ż, -cz, przez -s, -z, -c. Mazurzenie to powoduje, że bardzo wyraźnie zauważalna staje się skłonność do zastępowania głosek -sz, -ż, -cz, przez ich miękkie odpowiedniki. Widoczne staje się to np. w wypadku wyrazu "szarotka", która w góralskiej gwarze brzmi "siarotka".
Gwara góralska, jest również znana z tego, że nagminnie udźwięcznia spółgłoski bezdźwięczne, które występują w połączeniach wyrazowych przed spółgłoskami, a także samogłoskami -l, -ł, -n. W większości przypadków zdarza się również tzw. ścieśnianie "o" oraz "ó", lecz nie we wszystkich wyrazach. Zauważyć można także, że góralska gwara często zastępuje "o" i "ó" spółgłoską "ł". Najlepiej widać to, kiedy litera ta zaczyna wyraz. Wówczas można usłyszeć "łona", zamiast "ona", czy też "łsemka" zamiast "ósemka". Prócz tego, połączenie spółgłosek -kt- jest zawsze wymawiane jako - ft, z kolei -ch zastępuje się używając -k. Wychwycić to można z łatwością rozmawiając z góralami o górach, którzy nigdy nie powiedzą, że w "tych górach", ale że w "tyk górach".